Karol Stryja

Karol Stryja (1915-1998)

Uważany za najbardziej zasłużonego dla Filharmonii Śląskiej spośród jej dyrektorów. To dlatego 25 stycznia 2002 roku filharmoniczną salę koncertową nazwano Jego imieniem. 

W bezprecedensowej 37-letniej kadencji kierownika artystycznego i dyrektora prof. Karol Stryja wyniósł Filharmonię Śląską do poziomu jednej z najlepszych w kraju i Europie. W 1973 roku utworzył profesjonalny filharmoniczny chór, a w 1981 r. dzisiejszą Śląską Orkiestrę Kameralną. Z Filharmonii Śląskiej uczynił cenioną propagatorkę muzyki naszego czasu. Był on cenionym promotorem nowych utworów Bolesława Szabelskiego, Wojciecha Kilara, Henryka Mikołaja Góreckiego i innych.

Po zorganizowaniu dwóch krajowych, w roku 1979 zainicjował Międzynarodowy Konkurs Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach i prowadził kolejne aż do śmierci. Dziesiąty odbył się w 2017 roku. 

Karol Stryja urodził się w Cieszynie 2 lutego 1915 roku. Studia muzyczne odbył w Śląskim Konserwatorium Muzycznym i w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach, gdzie w 1951 roku uzyskał dyplom w klasie dyrygentury Grzegorza Fitelberga. Bezpośrednio po studiach podjął działalność dyrygencką. Był profesorem Akademii Muzycznej w Katowicach, gdzie prowadził klasę dyrygentury.

W 1953 roku powołany został na stanowisko kierownika artystycznego i dyrygenta Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Śląskiej. Z Filharmonią związany był do roku 1990, pełniąc od 1982 roku funkcje dyrektora naczelnego i artystycznego. W latach 1968-1983 Karol Stryja zajmował ponadto stanowisko dyrektora artystycznego Orkiestry Symfonicznej w Odense (Dania). Tutaj z inicjatywy Profesora wybudowano nową salę koncertową i zorganizowano Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. C. Nielsena (od 1980; obecnie to konkurs interdyscyplinarny).

Poprowadził ponad 900 koncertów w Polsce i około 700 we wszystkich krajach Europy oraz w Kanadzie, USA, Argentynie, Izraelu, Japonii i na Kubie. Dokonał nagrań i prawykonań radiowych i telewizyjnych dla wielu rozgłośni krajowych i zagranicznych. Współpracował z różnorodnymi wytwórniami płytowymi, takimi jak Polskie Nagrania, Wifon, Muza, ORF czy EMI. Ponadto dla firmy Marco Polo- Pacific z Hongkongu dokonał nagrania wszystkich utworów symfonicznych i kantatowo-oratoryjnych Karola Szymanowskiego, łącznie z operą Król Roger.

Występował na licznych międzynarodowych festiwalach muzycznych, jak Warszawska Jesień, Praska Wiosna, Wratislavia Cantans oraz festiwalach w Anglii, Belgii, Bułgarii, Rosji, Szwajcarii i Szwecji. W ich trakcie prowadził prawykonania wielu utworów polskiej muzyki współczesnej.

Prowadził liczne kursy mistrzowskie dla młodych dyrygentów w Czechach, Izraelu, Japonii i Słowacji. Do jego wybitnych uczniów należą Napoleon Siess, Renard Czajkowski, Czesław Płaczek, Jan W. Hawel, Antoni Duda, Jerzy Kosek, Mirosław J. Błaszczyk, Sławomir Chrzanowski, Wojciech Sąkól.

Karol Stryja był laureatem licznych nagród i odznaczeń, w tym kawalerem Krzyża Wielkiego Orderu Polonia Restituta z Gwiazdą czy też bułgarskiego Orderu Cyryla i Metodego I klasy (niezmiernie rzadko przyznawanego obcokrajowcom), Nagrody Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków Złoty Orfeusz, Nagrody Związku Kompozytorów Polskich, Nagrody Ministra Kultury i Sztuki, Nagrody Miasta Katowic.

Zmarł 31 stycznia 1998 roku w Katowicach; pochowany został w rodzinnym Cieszynie.

W 2009 roku ze środków Śląskiego Funduszu Filmowego oraz własnych Filharmonii Śląskiej i katowickiego oddziału Telewizji Polskiej S.A. Violetta Rotter-Kozera (scenariusz i reżyseria) zrealizowała film Karol Stryja. Ślązak, który zdobył świat.

PARTNERZY