Rozbudowa Filharmonii Śląskiej w Katowicach

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007-2013, XI Priorytet Kultura i dziedzictwo kulturowe

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Działanie: Rozwój oraz poprawa stanu infrastruktury kultury o znaczeniu ponadregionalnym

Wzniesiony w 1873 roku w stylu neoklasycznym gmach był pierwszą salą koncertową w nowo powstałym mieście. Od zarania stał się miejscem ważnych wydarzeń artystycznych i historycznych w regionie. Sala koncertowa na początku służyła szczególnie koncertom organizowanym przez Oskara Meisnera, dyrygenta chóru, organizatora Towarzystwa Śpiewaczego (1882 r.). Gościła wielu wybitnych wirtuozów i była miejscem historycznego recitalu Ignacego Jana Paderewskiego, jedynego na śląskiej ziemi (27.X.1901r.). 

W 1906 roku budynek nabyła spółka z kapitałem polskim, dzięki czemu w sali częściej niż dotychczas goszczono śpiewaków polskich chórów, organizowano obrady polskich organizacji i stowarzyszeń społeczno-kulturalnych. Tutaj entuzjastycznie witano Wojciecha Korfantego na wiecu Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych, a w dniu 16 VII 1922 roku odbyło się uroczyste śniadanie dla 500 gości, zorganizowane przez  pierwszego Wojewodę Śląskiego, Józefa Rymera z okazji włączenia części Górnego Śląska do Polski. W latach 1922-1937 gmach stał się własnością Związku Powstańców Śląskich. W czasie II wojny światowej wnętrze przebudowano na potrzeby tworzonej filharmonii.

Przez ponad 130 lat zabytkowa sala cieszyła wszystkich wyborną akustyką, neoklasycznym wyglądem i rzadkim w takich miejscach dziennym światłem. Zasłużony dla pracy artystycznej obiekt wymagał gruntownej modernizacji i powiększenia przestrzeni. Staraniami pani Dyrektor Grażyny Szymborskiej oraz zespołu pracowników filharmonii rozpoczęto wdrażanie zamysłu do realizacji.

W 2006 roku rozpisano ogłoszony przez Filharmonię Śląską i Stowarzyszenie Architektów Polskich konkurs architektoniczny, w którym zwyciężył projekt Michała Kapturczaka  z poznańskiej pracowni projektowej CONSULTOR Sp. z o.o.  

Szansą spełnienia marzeń melomanów i filharmoników śląskich o bardziej komfortowych warunkach tworzenia muzyki stał się ogłoszony w 2008 roku konkurs na przyznanie dotacji ze środków unijnych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2014, po rozstrzygnięciu którego Filharmonia Śląska otrzymała dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Wkład własny zapewnił budżet województwa śląskiego. Po podpisaniu 21 września 2009 roku umowy o dofinansowanie z Ministerstwem  Kultury i Dziedzictwa Narodowego, rozpoczęto realizację projektu.

Generalnym wykonawcą zostało konsorcjum Mostostalu Warszawa SA i hiszpańskiej firmy Acciona Infraestructuras, a inżynierem kontraktu – Inwestprojekt Śląsk. Przetarg na budowę organów muzycznie zaprojektowanych przez prof. Juliana Gembalskiego wygrała niemiecka firma Karl Schuke Berliner Orgelbauwerstatt GmbH, znana w świecie z mistrzostwa rzemiosła. Organy dotarły do Katowic 11 listopada 2013 roku, a ich montaż został ukończony 7 grudnia 2013 roku.

Od 2012 roku nastąpiła zmiana generalnego wykonawcy robót budowlanych, którym zostało konsorcjum Mostostal Warszawa SA, a funkcję inżyniera kontraktu przejęło Przedsiębiorstwo Realizacji Inwestycji INWESTOR s.c. Jarosław Gajek – Wiesław Strzałkowski.

Rozbudowa nie okazała się prosta. Na drodze stanęły komplikacje prawne i techniczne. Dotychczasowa dokumentacja sprzed rozbudowy zawierała nieścisłości, a zakres szkód górniczych okazał się poważniejszy, niż przewidywano. Fundamenty wzmocniono metodą palowania (jet grounting). Budynek historyczny, wzniesiony w oparciu o XIX-wieczne normy budowlane, dostosowywano do współczesnych standardów i wymogów technicznych.

Wszystkie te aspekty wpłynęły na wydłużenie czasu realizacji projektu i wzrost zakładanych kosztów rozbudowy.

Mimo tych trudności budowę udało się szczęśliwie zakończyć. W dniu 31 stycznia 2014 roku wydano pozwolenie na użytkowanie obiektu, a 3 marca 2014 roku Mostostal Warszawa SA – generalny wykonawca prac budowlanych – przekazał obiekt Filharmonii Śląskiej. 19 lutego 2014 roku do siedziby Filharmonii dotarł wprost z wytwórni w Hamburgu fortepian marki Steinway & Sons, zaś 7 marca 2014 roku fachowcy z firmy Karl Schuke Berliner Orgelbauwerkstatt GMBH zakończyli strojenie i intonowanie organów.

EFEKTY ROZBUDOWY

Powierzchnia użytkowa Filharmonii Śląskiej zwiększyła się o 2066 m2 (do 5252 m2). Wnętrza są klimatyzowane, a sala koncertowa zyskała organy. W nowej części budynku zbudowano salę kameralną na 110 miejsc z wyposażeniem estrady. Na ostatniej kondygnacji powstała tzw. „Strefa melomana”: sala seminaryjna połączona z kawiarnią muzyczną i podniebnym patio – zielonym ogródkiem muzycznym. Zlikwidowano architektoniczne bariery dla osób niepełnosprawnych, zamontowano nowoczesne windy.

Wreszcie we własnej siedzibie możliwa będzie praca wszystkich zespołów i komórek administracyjnych. Muzycy zyskali nowe garderoby, sale prób, bibliotekę nut, magazyny instrumentów. Garaż dostosowano do załadunku instrumentarium i sprzętu pod dachem.

W czasie realizacji tego projektu filharmonicy działalności artystycznej nie przerwali.  Koncertowali w Domu Kultury w Katowicach-Giszowcu, w wielu kościołach, świetnej sali Akademii Muzycznej w Katowicach, w Chorzowskim Centrum Kultury – i w zabytkowym budynku Biblioteki Śląskiej, gdzie miejsce dla prób i koncertów znalazła Śląska Orkiestra Kameralna. Chór pracował w szkole muzycznej im. M. Karłowicza.  Po trzech i pół roku wszyscy wracają do siebie, na ul. Sokolską 2.  

Całkowita wartość inwestycji: 47 476 025 zł

Wysokość dofinansowania przez EFRR: 21 327 438 zł

 Dofinansowanie z budżetu Województwa Śląskiego: 26 148 587 zł